De foto’s die ik opgestuurd kreeg van het eerder gerealiseerde kunstwerk in Palacio de Cristal in Madrid vond ik intrigerend. Een mengeling van landschap, tuin en stilleven. Maar de situatie in Madrid binnen en de situatie buiten in ons natte klimaat is zo verschillend dat een ‘vertaling’ van het plan nodig was.
Verbinding mens en natuur
Als beplantingsspecialist was ik meteen enthousiast. Planten die een betekenis hebben, die verbonden zijn met de viering van een feestdag en daardoor gekoesterd worden. Deze verbinding tussen mens en natuur zijn we aan het kwijtraken. De lindeboom op het dorpsplein, de cipres op het kerkhof.
Het toeval wil dat ik de laatste jaren veel bezig ben met deze verbinding. Omdat beheer van groen vaak onder druk staat, probeer ik bij elk project een verbinding te leggen zodat beplanting meer betekenis krijgt en minder snel wordt wegbezuinigd. De verbinding met beplanting ligt tegenwoordig vooral op het vlak van klimaat en voedsel. Maar de emotionele, symbolische verbinding van mens en beplanting, die in elke cultuur over de hele wereld bestaat, vind ik zelf de mooiste.
Samenraapsel van planten
Om het plan goed te begrijpen heb ik een uitgebreide vragenlijst opgesteld voor Pierre Huyghe. Zijn lijst van beplanting was een samenraapsel van 45 planten van over de hele wereld; bomen, heesters, vaste planten, bollen, waarvan veel niet winterhard zijn in ons klimaat. In de beschrijving kwam het woord ‘natuurlijke beplanting’ veel voor. Mijn belangrijkste doel was om de ‘feestplanten’ en de sfeer van het werk van Huyghe goed uit te laten komen, maar ook om te zorgen dat de planten de komende jaren in leven blijven en het geheel begrijpelijk is voor de beheerders.
Natuurlijk?
Want wat groeit er op de plek van de narcissen, hyacinten, papavers en lelietjes van dalen als ze uitgebloeid zijn? Hoe gaan we om met plekken waar geen beplanting staat en het Hollandse onkruid op de loer ligt? Hoe gaan we om met de niet winterharde planten, het mos en de schaduwplanten in de blakende zon? Hoe mag het plan zich de komende jaren ontwikkelen? Wat verstaat Pierre onder ‘natuurlijk’?
Een auto vol
Na een geanimeerd skypegesprek met Pierre en zijn assistente Anne volgde een dagelijkse mailwisseling. Ik ging op zoek naar vervangende winterharde beplanting, naar bodembedekkers en ‘natuurlijk’ gevormde bomen. Zo is er uiteindelijk een bestellijst samengesteld van planten. Het grootste gedeelte werd ter plekke geleverd, een ander deel heb ik zelf opgehaald. Een auto vol geurende rozen, afrikaantjes, korenbloemen en biologische pompoenen uit Argentinië. Samen met Eddie Morren en zijn tuinploeg hebben we alles geplant. In de regen en de zon. Het plan kreeg eindelijk vorm.
Buigen voor de natuur
Ik heb de gedachtegang van Pierre Huyghe zo goed mogelijk proberen te volgen, maar raakte hem op sommige momenten kwijt. Hij wilde bijvoorbeeld grote vlakken mos en kon niet accepteren dat mos op rijke tuinaarde in de zon niet haalbaar is. Als vervanging werd Leptinella aangeplant, een bodembedekkend plantje met de uitstraling van mos. Nu nog in kleine plantjes naast elkaar, straks een egaal tapijt.
La Saison des Fêtes laat op een gestileerde wijze de verbinding tussen mens en natuur zien. Echte verbinding met de natuur betekent ook dat je buigt voor de behoefte van een plant. Werken aan dit bijzondere project vond ik een inspirerende ervaring en heeft mij veel nieuwe stof tot nadenken gegeven.
Sanne Horn
Juli 2016
Sanne Horn is tuin- en landschapsontwerper en specialist in beplanting. Ze heeft onder andere de beplanting ontworpen voor de Floriade 2012 en de tuinen van het Rijksmuseum in Amsterdam (in opdracht van Copijn). Ze geeft regelmatig les, heeft onlangs het nieuwe ontwerp gemaakt voor het Proveniershof in Haarlem en werkt aan veel projecten waarin beplanting een bijzondere rol speelt.