Schatkamer van De Stijl

Het Kröller-Müller is met topwerken van onder anderen Piet Mondriaan, Theo van Doesburg, Bart van der Leck en Gerrit Rietveld een van de schatkamers van De Stijl. De basis hiervoor werd gelegd door Helene Kröller-Müller. Met Van der Leck sloot zij zelfs voor meerdere jaren een overeenkomst die haar recht gaf op eerste koop van zijn werk. Dit leidde tot een imposante verzameling Van der Lecks: 42 schilderijen en zo’n 400 tekeningen.

Helene als mecenas

Tussen 1912 en 1918 krijgt Van der Leck een jaarlijkse toelage van Helene Kröller-Müller, op voorspraak van haar adviseur Hendrik Bremmer. Zo wordt ze Van der Lecks mecenas. In 1914 treedt de kunstenaar in dienst van de firma Wm H. Müller & Co, waar Anton Kröller dan directeur is. Van der Leck maakt een groot glas-in-loodraam voor het hoofdkantoor van de firma in Den Haag, affiches voor de Batavierlijn, mozaïeken voor het kantoor in Londen en kleurontwerpen voor interieurs van de woonhuizen, waaronder het jachthuis Sint Hubertus.

Verregaande abstrahering

Helene noemt hem in 1925 in haar Beschouwingen een ‘nog veelzijdiger, krachtiger kunstenaar dan Mondriaan’, maar in 1916 worstelt ze met de verregaande abstraheringen in zijn werk, zo blijkt uit hun correspondentie. In dat jaar voert hij verhitte discussies met Piet Mondriaan en Theo van Doesburg, vereenvoudigt hij de vorm in zijn schilderijen en brengt hij de kleur in zijn werk radicaal terug tot de primaire kleuren.

Beschermvrouw en protegé

De tentoonstelling laat zien hoe het oeuvre van Bart van der Leck zich ontwikkelt, soms gestuurd door de moeizame maar ook spannende verhouding tussen beschermvrouw en protegé en soms door de artistieke uitwisseling en discussie met zijn De Stijlcollega’s.

Hieronder zie je een minidocu die MuseumTV maakte bij de tentoonstelling:

De Gelderlander over de tentoonstelling:

'Zonder mecenas Helene Kröller-Müller had De Stijl-icoon Bart van der Leck zich nooit kunnen ontwikkelen als onafhankelijk kunstenaar.' 'De mecenas en de 'verversbaas' is een fascinerende tentoonstelling die ons een uniek kijkje gunt in de keuken van de moderne kunst in Nederland. De bekroning van het De Stijl-jaar'.

tentoonstellingsteksten en tijdlijn

Alle teksten in de tentoonstelling zijn gebundeld in een mooie printbare pdf. De tijdlijn, die je in de tentoonstelling op de wand vindt, is ook online te zien. Gebruik de zoomfunctie in je PDF viewer om de tijdlijn te lezen.

ga naar de teksten Ga naar de tijdlijn

Informatie over het themajaar Mondriaan tot Dutch Design vind je op de website van het NBTC.

Afbeeldingen: Bart van der Leck, De storm en Affiche ‘Batavier-lijn’, 1916, Helene Kröller-Müller en Anton Kröller