‘Ontbijstukken’

De Hollandse meester Floris van Schooten staat bekend om zijn ‘ontbijtstukken’. Dergelijke stillevens van eten zijn in de 17de eeuw zeer gewild. Holland is in deze ‘Gouden Eeuw’ machtig en rijk, en de gegoede burgers krijgen steeds meer belangstelling voor kunst waarop deze welvaart te zien is.

De weelde van het leven

Dit stilleven bezingt de weelde van het leven. Van Schootens tijdgenoten weten dat in de kostelijke maaltijd op dit schilderij ook een vermaning schuilt. Etenswaren zijn immers aan bederf onderhevig, en zo ook zijn aardse genoegens vergankelijk. Maar het is een zwakke vermaning: de nadruk valt in dit ontbijt op de overvloed. Die overvloed is te danken aan de handel op het verre oosten, het Chinese bord herinnert daaraan.

Overvloed én eenvoud

Van Schooten etaleert in dit stilleven zijn talent voor het overtuigend en uiterst gedetailleerd weergeven van de textuur en de schoonheid van voedsel. Toch worden zijn ontbijtstukken tegelijkertijd gekenmerkt door eenvoud. De kleuren zijn sober, voornamelijk zwart, bruin en geel. En ondanks de rijk met spijzen gedekte tafel zien we hier geen overdreven mooie bokalen of zilveren vaatwerk, zoals in de stillevens van bijvoorbeeld zijn tijdgenoot Willem Claeszoon Heda.