Natuurgetrouwe schetsen

In 1914 bezoekt Bart van der Leck in opdracht van Mü̈ller & Co de ijzerertsmijnen die deze firma in Spanje en Noord-Afrika exploiteert. Hij maakt in Algerije een reeks natuurgetrouwe schetsen van het mijngebied, met links en rechts rotspartijen en een weg of spoorlijn, en in het midden een brug en een hijskraan.

Geabstraheerd landschap

Na thuiskomst maakt hij vier grote studies in kleur waarin hij dit landschap abstraheert. In de laatste studie wordt de brug gereduceerd tot een zwarte, horizontale balk en de weg of spoorlijn tot twee zwarte diagonalen die in elkaars verlengde liggen. Deze tekening wordt de basis voor het middelste deel van het drieluik Compositie 1916 no 4.

Pikdonkere mijn

De twee zijpanelen roepen een beeld op van de pikdonkere mijn. Met enige moeite is hierop de summiere, schematische voorstelling van twee mijnwerkers te onderscheiden. Het witte blokje bovenin zou de lamp in de schacht kunnen zijn. Aan Helene Kröller-Müller schrijft hij: ‘In de mijn heerst een enorme macht, er is iets in waaraan men niet ontkomt en ’t is ijzeren werkelijkheid zonder enig romantisme.’