Sanneke Stigter van de vakgroep Conservering en Restauratie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) is initiatiefnemer van het project, dat als KIEM programma door NWO werd gehonoreerd, en in samenwerking met Wiel’s Simple Solutions en het Kröller-Müller Museum is uitgevoerd. Het doel is om bewuster te worden van de invloed die het museum heeft op de manier waarop kunstwerken zichtbaar gemaakt worden voor het publiek. Dit geldt voor alle museumprofessionals die de collectie toegankelijk maken, van fotograaf en registrator tot conservator en restaurator. Deze disciplines zijn daarom allemaal in het projectteam vertegenwoordigd.
Zelfreflectie
Veel moderne en hedendaagse kunstwerken zijn complex en veranderen door de tijd – of omdat dat zo hoort, of omdat het zo gaat. In de praktijk schiet een bepaalde mate van zelfreflectie er vaak bij in. Dat is jammer, omdat juist in de werkprocessen rondom dit soort kunstwerken veel sturing besloten ligt. Dat geldt voor alle beslissingen die worden genomen, hoe klein ook.
Digitale tool
Om inzicht in de inmenging in het leven van deze kunstwerken te bevorderen, is een digitale tool ontwikkeld voor de collectie-database. Verschillende case studies uit de Kröller-Müller-collectie vormden de basis voor het ontwikkelen ervan, variërend van een glas-in-lood raam tot een conceptueel kunstwerk. Door het project zijn de praktijken van het museum die van invloed zijn op het leven van een aantal kunstwerken geanalyseerd. De uitkomsten zijn beschreven in het collectie-archief, enkele publicaties en de DIAL applicatie.
Deze app, die vraagt naar het ‘gedrag’ van een werk op een bepaald moment, maakt inzichtelijk dat wanneer je zelf beslissingen moet nemen, je dit ‘gedrag’ ook kunt beïnvloeden. Dat begint al bij de manier van interpreteren, en krijgt zijn weerslag in de wijze van documenteren, presenteren of restaureren. De DIAL maakt dit inzichtelijk door ruimte te geven aan ieders interpretatie van het werk.
De tool vraagt om een actieve houding en laat zien dat gebruikers zelf ‘aan de knoppen van een kunstwerk draaien’. Hierdoor wordt automatisch op de eigen verantwoordelijkheden ten opzichte van het kunstwerk gewezen. Dit heeft direct gevolg voor het op de juiste wijze blijven presenteren van complexe kunstwerken op de meest transparante wijze, en daarmee het behoud van ons cultureel erfgoed.
Als case studies dienden:
- een vloerwerk van Carl Andre: Copper inside-outside piece, 1969;
- een bronzen sculptuur van Jean Arp: Berger de nuages, 1953;
- een conceptueel werk door Stanley Brouwn: Project voor het Rijksmuseum Kröller-Müller, 1984-85;
- een ruimtelijke sculptuur van Tom Claassen: Untitled (Cars), 1994;
- een plant-installatie van Pierre Huyghe: La Saison des Fêtes, 2010, uitvoering 2016;
- een glas-in-lood raam van Bart van der Leck: De Mijnbouw, 1914-15;
- een variabele installatie van Franz West: Clamp (1995)
Links naar online artikelen over DIAL:
- KM : vakinformatie voor beeldende kunstenaars en restauratoren
- ICOM-CC 18th Triennial Conference Preprints
DIAL for Complex Artworks is een Kennis Innovatie Mapping (KIEM) project binnen het programma Creatieve Industrie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Hoofd Onderzoeker: Dr. Sanneke Stigter, Universiteit van Amsterdam; Publieke Partner: Susanne Kensche, Kröller-Müller Museum; Private Partner: Wiel Seuskens, Wiel’s Simple Solution. Dit project komt tot stand met steun van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
Meer informatie op de projectpagina van NWO en op de website van de UvA.