Hommes de valeur

Het Kröller-Müller Museum hecht veel belang aan het ontsluiten van de collectie door het publiceren van collectiecatalogi. Het museum maakt daarmee ook de betekenis en de context van de kunstwerken nadrukkelijk tot onderwerp van onderzoek, om zo de kennis over de eigen verzameling te verdiepen. In de uitgebreide bestandscatalogus Hommes de valeur; Henri Fantin-Latour, Odilon Redon en tijdgenoten komen verassende nieuwe feiten aan het licht.’, schrijft Van Straaten in het voorwoord van de catalogus.

Odilon Redon wordt gekoppeld aan de eveneens Franse schilder Henri Fantin-Latour een favoriete schilder van Helene Kröller-Müller. Zijn werk is zowel geënt op de visuele werkelijkheid als op de meer romantische motieven en vormt zo een interessante tegenpool voor de eigenzinnige, vaak duistere beelden van tijdgenoot Redon.

Ook de titel is ontleend aan Redon. Met hommes de valeur verwees hij naar kunstenaars die, ergens tussen salon en avant-garde in, waardevol werk maakten zonder daarmee in de volle aandacht te komen. Deze gedachte sluit aan op het verzamelbeleid van Van Straaten. Naast aandacht voor kunstenaars van ‘de marge’ heeft hij (natuurlijk) ook aandacht voor het ‘canonieke’.

Naast deze twee ‘groten’ in de collectie worden twaalf minder bekende of minder ruim vertegenwoordigde Franse tijdgenoten uit de verzameling belicht: Charles Meryon, François Bonvin, Philippe Rousseau, Théodule Ribot, Antoine Vollon, Alphonse Legros, Félix Braquemond, Constantin Guys, Rodolphe Bresdin, Pierre Puvis de Chavannes, Eugène Carrière en Théophile-Alexandre Steinlen. Zij zijn de ‘hommes de valeur’.

In de tentoonstellingscatalogus Hommes de valeur; Henri Fantin-Latour, Odilon Redon en tijdgenoten is aan elke kunstenaar een kort essay gewijd met daarin een impressie van zijn denkwereld, gevolgd door gedetailleerde informatie over de werken uit de collectie. Ook komt aan bod hoe het werk van de ‘hommes de valeur’ in Nederland werd ontvangen en hoe Helene Kröller-Müller dit deel van de collectie bijeen heeft gebracht. Door de aankopen nauwkeurig in kaart te brengen, wordt een extra accent gelegd op de herkomst van de werken, hun plaats in de context van de kunstgeschiedenis en hun betekenis binnen de collectie.

Conservator Toos van Kooten heeft de regie over het project. In de verantwoording van de catalogus schrijft ze: ‘Het is een heel klein stukje van de puzzel die, gecomplementeerd met andere onderzoeksprojecten, misschien ooit het complete, maar nu nog altijd wat verborgen verzamelbeleid van de Kröllers in beeld brengt.’

Naar aanleiding van deze publicatie wordt het werk van deze Franse kunstenaars gepresenteerd in een gelijknamige tentoonstelling. ‘Door de koppeling van Redon aan Fantin-Latour en door daaromheen het werk van weer andere tijdgenoten te groeperen ontstaat een andere kunsthistorische ordening dan gebruikelijk is’, schrijft Van Straaten in het voorwoord van de catalogus.