De bouw van het tweede deel van de Quist-vleugel staat gepland voor 1976. Maar Oxenaar dringt er bij de ministeries op aan om het bouwbesluit te versnellen, want ‘het museum heeft de voltooiing van deze uitbreiding meer dan nodig om goed te kunnen functioneren’. Ondertussen wordt naast het museum een houten model op ware grootte gebouwd van de kleinste tentoonstellingszaal. Hier kan de lichtval worden bestudeerd en worden geëxperimenteerd met verschillende dakconstructies. ‘De ervaringen met deze proefzaal hebben nog eens weer duidelijk gemaakt hoe absoluut noodzakelijk het is om op deze wijze proefondervindelijk tot oplossingen te komen’, schrijft Oxenaar.

Op 18 mei 1973 overlijdt Cees van der Leeuw. Hij is zestien jaar voorzitter van de Commissie van Bijstand geweest en sinds 1960 ook van het College van Regenten van de Kröller-Müller Stichting. Wanneer kort daarna ook zijn vrouw sterft, blijkt dat ze hun vermogen via een stichting aan het museum hebben nagelaten, voornamelijk bedoeld voor de inrichting van de nieuwe vleugel. Oxenaar herdenkt Van der Leeuw in het jaarverslag en schrijft: ‘Het overkomt een museum tegenwoordig niet of hoogst zelden dat iemand zich gedurende een zo lange periode zo volledig, zo intensief en zo belangeloos, zowel als persoon als deskundige en als mecenas wil inzetten.’

Het aankoopbeleid is nog steeds sterk gericht op hedendaagse beeldhouwkunst in de openlucht, maar daarin, zo observeert Oxenaar, hebben zich inmiddels ’karakteristieke veranderingen’ voorgedaan: ‘Er is sprake van een schaalvergroting, van een groeiend gebruik van nieuwe materialen en vooral van nieuwe opvattingen ten aanzien van het functioneren van beeldhouwwerken. Minder en minder denkt men aan een beeld dat op een sokkel ergens mooi kan staan. Meer en meer wordt er direct verband gezocht met een omgeving, wordt het werk sterk afgestemd op het landschap waar het komt te staan. Terwijl het museum eerder veelal reeds ontworpen en gemaakte beelden koos om er dan een geschikte plaats in de tuin voor te vinden, ontstaan nu andere procedures.’

Zo wordt in februari 1973 begonnen aan de bouw van de Jardin d'émail van Jean Dubuffet. Het gehele proces, waaronder de plaats in de beeldentuin, wordt in samenwerking met de kunstenaar bepaald. Oxenaar: ‘Grote kunstenaars zijn ándere mensen. Zo’n tuin van Dubuffet, dat is een hoogst ingewikkelde zaak om te ondernemen. Er was een maquette één op tien, hij wist niet goed hoe zo’n werk te realiseren. Dubuffet heeft toen een architect in de arm genomen en met onze technische dienst is er vervolgens vijftien maanden aan de uitvoering gewerkt. In totaal een project van twee en een half jaar. […] Dat samenspel is misschien het boeiendste van mijn vak.’

Ook de Amerikaanse beeldhouwer Richard Serra wordt uitgenodigd om een nieuw werk te maken. Serra kiest een kleine vallei in de beeldentuin waarvoor hij een sculptuur ontwerpt bestaande uit drie stalen platen. Oxenaar is onder de indruk van het werk: ‘Nog niet eerder werd in de tuin een beeld geplaatst dat zo zeer deel van het landschap is. Het beeld is mede het landschap en kan niet worden beschreven zonder de platen én de vallei te noemen.’ Terwijl Serra de uitvoering van het werk in Otterlo begeleidt, krijgt hij het bericht dat zijn goede vriend de kunstenaar Robert Smithson bij een vliegtuigongeluk om het leven is gekomen. Het werk wordt een eerbetoon en krijgt de titel Spin out, for Robert Smithson. Serra maakt ook een reeks grote tekeningen naar aanleiding van zijn voltooide werk. Een van deze tekeningen schenkt hij aan het museum.

Aan het eind van het jaar ontvangt het museum Piet Mondriaans Compositie met rood, geel en blauw uit het legaat van jonkheer Meinard de Jonge van Ellemeet. Oxenaar zoekt in zijn aankopen aansluiting bij stromingen die in het verlengde liggen van De Stijl – constructivisme, minimal art en geometrisch-abstracte kunst – en verwerft dit jaar onder andere K-piece van Mark di Suvero. De indrukwekkende sculptuur krijgt een plaats op het grasveld bij de nieuwe ingang van het museum.

In januari 1974 nemen Bram Hammacher en Piet Sanders afscheid als regent van de Kröller-Müller Stichting en lid van de Commissie van Bijstand. Sanders en zijn vrouw Ida, zelf ook vooraanstaande kunstverzamelaars, schenken bij deze gelegenheid Compositie van Robert Jacobsen aan het museum. Oxenaar memoreert in het jaarverslag dat Sanders ook degene was ‘die in eerste instantie de naam van prof. Quist als mogelijke architect voor de nieuwbouw van het museum noemde’.

Het jaar staat in het teken van vier grote tentoonstellingen, waaronder Jardin d’émail van Jean Dubuffet. Vijftien maanden lang is aan de realisatie van het kunstwerk van 600 m² gewerkt en op 3 mei kan de grootste sculptuur van de beeldentuin worden geopend.

‘Het is een tuin in een tuin, een kunsttuin, zo men wil een anti-natuurtuin’, aldus Oxenaar. ‘Het is er verraderlijk lopen, de witte vormen en de zwarte lijnen volgen onafhankelijke patronen, zodat een ruimtelijke disoriëntatie ontstaat. Maar men kan er ook rustig zitten, te midden van deze volstrekt “andere” omgeving, te midden van het wit, met groene bomen in een wijde kring er omheen […]. Het is een tuin, die door de kunstenaar werd bedoeld voor één persoon, voor u, voor ieder die er wil mediteren over de verhouding tussen kunst en natuur of zomaar.’

Na afsluiting van de buitengewoon succesvolle tournee van de tentoonstelling door de Verenigde Staten, Canada en ten slotte Mexico, wordt de selectie tekeningen voor het eerst in deze samenstelling ook in het eigen museum getoond. Daarna reizen de werken nog door naar Londen en Newcastle.

De tentoonstelling Phillip King vindt op verzoek van de kunstenaar plaats in en om het Rietveldpaviljoen. Voor Oxenaar is dit een gelegenheid om ‘eens in een tijdelijke situatie te zien hoe grootschalige sculpturen zich in het kader van deze architectuur gedragen’. Het effect wordt zodanig gewaardeerd dat ook na de tentoonstelling een presentatie met werk van King uit de collectie in het paviljoen te zien blijft.

Sinds Oxenaar in 1966 in Joegoslavië een grote Van Gogh-tentoonstelling heeft georganiseerd, onderhoudt hij goed contact met de beeldhouwer Dušan Džamonja, die hij als de ‘mogelijk belangrijkste kunstenaar uit Joegoslavië’ typeert. Als het museum in 1974 een van de locaties kan worden van een door Europa reizende Džamonja-tentoonstelling, gaat een wens in vervulling. De tentoonstelling belicht de ontwikkeling van zijn spijker-sculpturen en de serie kleine tekeningen die als een persoonlijk journaal een indruk van zijn ideeënwereld geven. Door middel van foto’s en maquettes wordt ook een beeld gegeven van de vele monumenten die Džamonja in Joegoslavië heeft gerealiseerd.

Oxenaar signaleert dat er onder Nederlandse kunstenaars behoefte bestaat om ideeën voor grootschalige landschappelijke projecten uit te kunnen voeren. Maar vaak ontbreekt het aan financiële middelen en mogelijkheden, terwijl het ‘voor de kunstenaar zelf en voor anderen van groot belang [is] dat een ontwerp ook realiteit kan worden.’ Hij besluit ieder jaar één kunstenaar de gelegenheid te bieden om in de beeldentuin een tijdelijk project te realiseren. ‘Het Rijksmuseum Kröller-Müller is gevoeglijk het enige museum in Nederland dat zulke werken mogelijk kan plaatsen.’ Als eerste installeert David Vandekop drie werken, Tuam, Tent en Stut. Het initiatief heeft voor de kunstenaar een gunstig effect. Hij krijgt een opdracht voor een project in de openbare ruimte en wordt uitgenodigd voor een grote tentoonstelling in het buitenland. Tuam (Keltisch voor grafheuvel) wordt aangekocht voor het museum.

Aan het eind van het jaar wordt duidelijk dat ook de ministeries bereid zijn hoge prioriteit aan de nieuwbouw te geven. Volgens Oxenaar is dit mogelijk geworden ‘dankzij de zeldzame voortvarendheid van de architect, dankzij veel aandrang van de regenten, dankzij vooral veel werkverschaffing in verband met de werkloosheid in de bouw’. Hij is dan ook tevreden dat de start van de bouw een jaar kan worden vervroegd en in 1975 met het tweede deel van de Quist-vleugel mag worden begonnen.