een bewogen leven
Juist doordat het beeld zo geliefd is heeft het extra te lijden gehad. Het is meerdere keren (onbedoeld) omgeduwd waarbij op de zijkanten krassen zijn ontstaan. En bij het fotograferen van een verboden omarming, schuren er heel wat ritsen en knopen over het oppervlak.
Om het beeld glanzend te houden is het in het verleden gelakt. Deze laklaag is verouderd, beschadigd en op aantal plaatsen zijn zelfs gaten (lacunes) in de lak ontstaan.
De eerste ontdekking
Bij het weghalen van de laklaag werd al snel duidelijk dat het beeld niet met 1, maar met 2 verschillende lagen lak bedekt was. Na testen is de lak laag voor laag, stukje voor stukje verwijderd. We waren aangenaam verrast toen er een hoogglans bronzen oppervlak tevoorschijn kwam. Door de oude lak had het beeld een melkig, 'plastic' glanzend uiterlijk gekregen. Nu zie je de mooie, warme kleur van het brons weer.
De restauratie
Hierna hebben we gewerkt aan het verder ontstoren van het oppervlak. Dit betekent zoveel mogelijk schoonmaken en egaliseren waardoor beschadigingen zo min mogelijk opvallen. De verkleuringen in de lacunes zijn behandeld met chemische middelen die de corrosie oplossen. Waar dit niet ging hebben we met klein gereedschap heel voorzichtig de verkleuring weggehaald. Heel precies werk omdat het omliggende glanzende metaal niet geraakt mag worden.
Vragen over de afwerklaag
In de toekomst zal Wolkenherder opnieuw een beschermende afwerklaag krijgen. Hiervoor moeten er antwoorden op verschillende vragen gevonden worden. Zoals: is het glanzende, spiegelende uiterlijk origineel of heeft het beeld er in het verleden anders uitgezien? Dit wordt namelijk al lange tijd vermoed.
Wat vindt Arp zelf?
Iris deed in de zomer van 2016 onderzoek naar de conserveringsgeschiedenis en vergelijkbaar werk van Arp zoals de 3 meter hoge Berger des Nuages in Caracas en de kleinere Forme Lutin waar meerdere versies van zijn. Uit het onderzoek naar de voorkeuren en gebruiken van Arp zelf bleek al snel dat hij helemaal niet van spiegelende oppervlakken hield, omdat je door reflectie minder van de lijnvoering van zijn werk ziet. Het gekke is dat juist dat spiegelende oppervlak al zo’n 50 jaar gebruikt wordt om de titel te verklaren: omdat de wolken in het oppervlak weerspiegelen, maar het lijkt er nu op dat het beeld vroeger wat donkerder van kleur was en een zijdeglans had.
Nóg een ontdekking!
Er is ook nog iets anders ontdekt. Vera vond tijdens het schoonmaken de signatuur van de gieterij: Susse Fondeur Paris. Omdat de gietingen bij deze gieterij van hele hoge kwaliteit waren liet Arp het liefst hier zijn sculpturen gieten. Door het opvallend egale oppervlak met weinig gietfoutjes dachten we wel dat het werk hier gegoten was, maar nu hebben we een fantastisch bewijs.
Speurwerk
Het speurwerk ging verder. Omdat er geen foutjes verhuld hoeven te worden bij gietingen van hoge kwaliteit kan een lichtere chemische kleuring, patina, worden gebruikt. Wij konden niet wachten om ook de onderkant van het beeld te onderzoeken in de hoop daar aanwijzingen te vinden. Toen we inderdaad mogelijke sporen van een origineel patina vonden werd er dan ook een klein dansje gedaan in het atelier!
Genieten
Het onderzoek gaat verder en voorlopig staat Wolkenherder weer te glanzen in de zon. Het beeld is goed gerestaureerd en geconserveerd, zelfs iets dichterbij het originele uiterlijk. En wat de uiteindelijke afwerklaag ook wordt, iedereen kan weer met volle teugen van Arps beeld genieten. 
Vera Bakker en Iris Mahu
metaalrestauratoren
mei 2017
Foto's: 1 Wolkenherder op weg naar het atelier, 2 Detail van de schade aan het oppervlak, 3 Blauwe verkleuring, 4 Iris verwijdert de lak, 5 Wolkenherder half glans half lak, 6 Vera tijdens de behandeling van de onderzijde, 7 De signatuur van de gieterij, 8 De 2 restauratoren weerspiegeld, Wolkenherder weer terug in de beeldentuin
extra
Hieronder zie je een filmpje dat we maakten tijdens de restauratie van Wolkenherder. Veel kijkplezier!
update april 2018
Alweer een jaar geleden vertelde metaalrestaurator Vera Bakker waarom Wolkenherder van Jean Arp weg was uit de beeldentuin. Inmiddels is het beeld weer terug maar nu in een tentje. Vera vertelt waarom.
Update juni 2019
Wolkenherder ziet er wel anders uit dan voorheen. Vera geeft je een laatste update.